Reisverslag India

Zaterdag 30 juni. Na het ontbijt gaan we naar de Gouden Tempel (Harmandir Sahib), hét heiligdom voor aanhangers van het sikhisme (grofweg gezegd een combinatie van hindoeïsme en Islam). Van ons airconditioned ‘Ramada Hotel’ naar de vochtige hitte buiten is een flinke overgang. Het is (nog) niet druk op straat. In een kwartiertje slenteren we naar het spirituele sikh centrum. De weg waarover we lopen is schoon, ruim opgezet en alleen voor voetgangers toegankelijk. Alles lijkt nieuw. Aan weerszijden veel winkeltjes en plekken waar je wat kunt drinken of eten. Om de tempel te kunnen betreden moeten zowel mannen als vrouwen hun schoenen uitdoen en het hoofd bedekken. Dat kan met een sjaaltje, maar ik schaf voor 150 rupee (2 euro) een gele tulband aan die door de lokale gids vakkundig om mijn hoofd geknoopt wordt. Dan kunnen we naar binnen.

De eerste aanblik als je de poort doorgaat is meteen overweldigend. Een enorme rechthoekige vijver, die omgeven wordt door verschillende witmarmeren gebouwen en arcades. Midden in de vijver prijkt trots de Gouden Tempel zelf, die gereflecteerd wordt in het water. Via een marmeren pad over water kun je naar het blinkende monument lopen. Binnen wordt het heilige boek bewaard; er staat een lange rij gelovigen te wachten die het Sikh boek willen zien. Het barst in het complex sowieso van de kleurige pelgrims. Westerse toeristen kunnen we op een hand tellen; voor de lokale bevolking vormen wij een bezienswaardigheid. Zonder overdrijven, ik denk dat ik wel een keer of dertig heb moeten poseren met een familie, een groep vrienden, of samen met een Indiër op een selfie. De sfeer is ontspannen, we worden door iedereen vriendelijk toegeknikt (vaak een wiebelhoofd met tulband) of toegelachen.

In de twee uur die we in de tempel doorbrengen bekijken we onder andere de gaarkeukens, waar de hele dag door gratis eten wordt bereid voor de tienduizenden tempelbezoekers. De pelgrims wordt een metalen bord uitgereikt en iedereen neemt geduldig plaats in lange rijen. Mannen lopen langs met ketels en emmers eten en scheppen het voedsel op de borden met grote soeplepels. Een rumoerig gebeuren met geschreeuw en gekletter van metaal. In enorme gamellen wordt dhal bereid, mannen roeren met houten lepels (formaat roeispaan) door de potten, grote kookvuren houden de gerechten warm. Buiten liggen boomstronken die dienst doen als brandhout voor de enorme ovens. Op een andere plek wordt een enorme hoeveelheid chapatti’s gebakken of de afwas gedaan. Vooral in de afwaskeuken is het een herrie van jewelste door de metalen borden die hier worden gereinigd. Honderden vrijwilligers zorgen ervoor dat al het werk gedaan wordt. Een bezoek aan de gaarkeukens is indrukwekkende belevenis.
We lopen, samen met de pelgrims, verder om de vierkante vijver heen. Mannen nemen een bad in de vijver, getooid in traditionele onderbroek en tulband. Terug op het droge kleden ze zich ervaren onder een handdoekje om. Voor vrouwen is dit niet toegestaan. In speciale ruimtes, beplakt met spiegelmozaïeken zijn priesters hardop teksten uit het heilige boek aan het lezen. Dit gebeurt 24 uur per dag.

We lunchen in een lokaal restaurant, lekkere ‘aloo gobi’ (een gerecht met bloemkool en aardappel) en ‘malai kofta’ (verrukkelijke groenteballen). We eten dit met plat brood, ‘naan’, dat je gebruikt om het eten in je mond te stoppen. Bestek ontbreekt. Na de lunch slenteren we door de smalle bazaarstraten, waar geen auto’s in passen. Je kunt hier heerlijk wandelen, maar moet wel regelmatig opzij voor handkarren die spullen aanvoeren, fietsriksja’s en gemotoriseerde tuktuks, die hier ‘bajaj’ worden genoemd. De straatjes lijken soms te zijn ingedeeld in verschillende producten die er worden verkocht. We lopen bijvoorbeeld door een straatje waar spullen worden verkocht die te maken hebben met bruiloften. Outfits voor bruid en bruidegom, sieraden, decoraties en cadeaus.

Dan is het even tijd voor een uurtje airco in het hotel. Wel nodig want buiten is het vochtig warm. Om vier uur moeten we klaar staan voor de volgende activiteit. We rijden in taxi’s naar de Indiaas-Pakistaanse grens bij Wagah, waar elke avond een ceremonie plaatsvindt om de grens te sluiten. Zowel op de Indiase als de Pakistaanse zijde is een enorme tribune gebouwd, waarop duizenden mensen plaatsnemen. De wisseling van de wacht en het strijken van de vlaggen gaat gepaard met groots ceremonieel vertoon. Van beide zijden probeert men de andere zijde (de ‘vijand’) te imponeren door militairen die hun benen nog hoger proberen op te gooien, spierballen tonen aan de overzijde en een luidruchtige menigte die wordt opgezweept door een fanatiek mannetje. Indiase vrouwen rennen vrolijk rond met grote vlaggen, toegejuicht door de menigte, waarvan enkele toeschouwers af en toe in extase lijken te zijn. Ik zie af en toe gebalde vuisten richting Pakistan. In het publiek veel wapperende Indiase vlaggetjes, soms vlaggetjes op de wangen geschilderd zoals bij een internationaal voetbaltoernooi. Ook Kayleigh en ik schaffen een petje aan in de kleuren van de Indiase vlag met daarop de tekst ‘I love my India’. De show die wordt opgevoerd lijkt een groot circus, in realiteit is het machtsvertoon tussen beide landen.

Het duurt een tijd voor we het parkeerterrein kunnen verlaten en terug rijden naar Amritsar. De lokale agent heeft voor Kayleigh (collega touroperating) en mij een diner gereserveerd in het luxueuze ‘Hyatt Regency’. Het eten is heerlijk! Eenmaal terug bij het hotel (het is intussen 23.00 uur) besluiten we opnieuw naar de Gouden Tempel te gaan. Op straat en in de tempel lijkt het bijna nog drukker dan overdag. Duizenden pelgrims liggen te slapen op de marmeren vloeren van het complex. De hoofdtempel en alle bijgebouwen zijn prachtig uitgelicht. Net een sprookje. Ook nu weer moeten we regelmatig op de foto. Wat is India (weer) fantastisch!