Reisbegeleider Anne-Marie is momenteel aan het Interrailen door Oost-Europa. We belden haar op voor een kort interview.

Waar ben je op dit moment?
Ik ben op dit moment in Praag, de mooiste stad tijdens deze reis naar mijn mening.

Welke bestemmingen heb je al bezocht en welke landen staan er nog op de planning?
Ik ben in Leeuwarden begonnen met mijn Interrail reis. Via München naar Venetië in Italië getreind. Daarna Ljubljana in Slovenië, Zagreb, Split, Sibenik, Korcula en Dubrovnik in Kroatië, Podgorica in Montenegro, Belgrado in Servië, Budapest in Hongarije, Bratislava in Slowakije en nu dus Praag in Tsjechië. Volgt nog Dresden en Wurzburg in Duitsland en Lugano in Zwitserland. Ik heb deze reis zo veel als mogelijk in de voetsporen van Marco Polo gereisd. Zo heb ik in Venetië en Korcula zijn woningen bezocht. In Wurzburg ga ik het Von Siebold Museum bezoeken. Dat mag niet ontbreken als Japan gek.

Hoe ervaar je het reizen met de trein?
Met de trein reizen is super leuk. Je kunt lekker naar buiten kijken, wat rondlopen en met mensen in contact komen. Alleen in Duitsland, Slowakije en Tsjechië moest ik mijn mondmasker op. Verder nergens, ook niet in musea.

Welke bestemming is je tot nu toe het meest bijgebleven en waarom?
Kroatië. De mensen zijn super vriendelijk en iedereen spreekt Engels. De euro wordt hier gebruikt. Vooral de kust heeft mijn eilander hart gestolen. Ruige inhammen en kleine strandjes al zijn ze van kiezelsteentjes.

Hoe ervaar je het contact met de lokale bevolking?
Ik vond alleen de bevolking in Montenegro wat afstandelijk en niet behulpzaam. Ik werd door wildvreemden zo uitgenodigd voor een bakje koffie of ze wilden me als vrouw alleen de stad laten zien. Ik heb me nergens onveilig gevoeld.

Welke bezienswaardigheden mogen volgens jou niet ontbreken aan een reis door Oost-Europa?
Sowieso de hoofdsteden, daar zijn de goede musea met Engelse teksten. Maar een Kroatisch eiland is ook zeer de moeite waard. Ik ben op Korcula geweest omdat daar een huis van Marco Polo staat. Erg mooi. Maar een wandeling langs de boulevard van Sibenik was ook prachtig. Zelf vind ik Street art erg leuk en dat vind je in Boedapest en Belgrado heel veel. In Split is het leuk om de vele trappen omhoog te nemen naar een uitzicht plateau op de Marjan heuvel. Prachtig uitzicht. Ook in Dubrovnik kun je een berg op via veel trappen en de beloning is dan een burcht en een geweldig uitzicht over de oude stad. Natuurlijk is een bezoek aan een kasteel overal mogelijk.

Zou je het mensen aanraden om te reizen naar Oost-Europa?
Absoluut, er is geen reden om niet te gaan. Oekraïne is ver weg en van de oorlog heb je in de landen waar ik nu door heen gereisd heb totaal geen weet. Je komt wel veel mensen uit Oekraïne en Rusland tegen die de oorlog ontvlucht zijn. Ook voor families met kinderen is het geen probleem om rond te reizen, ben er veel tegen gekomen. Zelfs in deze koude tijd van het jaar.

Georgië & Armenië zijn twee onontdekte parels van Europa. Reisbegeleider Sibren vertelt je graag waarom je deze twee bestemmingen op je reiswensenlijstje moet zetten.

Welke excursie is jouw persoonlijke favoriet? En waarom?
Alle excursies op deze reis zijn een must en absoluut de moeite waard maar ik zal een favoriet kiezen voor Georgië en een voor Armenië. In Georgië is de dagexcursie naar het dorpje Ushguli in Svaneti zeker een favoriet. Het dorpje met de vele wachttorens steekt prachtig af tegen de machtige besneeuwde Shkara berg die met 5193 meter de hoogste is van Georgië. Voor Armenië is de excursie naar het klooster van Tatev en in de middag een wandeling door het grottendorp Khndzoresk in Armenië dan mijn favoriet. Je gaat met de langste kabelbaan ter wereld hoog over een vallei en komt dan aan bij het prachtige kerkje en klooster van Tatev wat daar prachtig ligt hoog boven de vallei. De grotwoningen van het dorp Khndzoresk waren tot de jaren 70 bewoond en liggen er nu verlaten in het prachtige heuvellandschap. We maken daar een wandeling langs de grotten en door de mooie natuur.

Hoe is het eten in Georgië en Armenië?
Georgiërs en Armeniërs zijn levensgenieters en houden van heerlijk eten (en drinken!). Georgië heeft een hele eigen keuken en vooral veel lekkere voorgerechten en salades, vaak met walnoot, aubergine, spinazie en granaatappel. En natuurlijk de heerlijke kaasbroden (Khachapuri) waar iedere streek zijn eigen variant op heeft. Bij de gezamenlijke maaltijden in de guesthouses komt de tafel vaak helemaal vol te staan met lekkere gerechten. In Armenië lijkt de keuken meer op die van Turkije, bijvoorbeel Tolma (gevulde groenten en wijnbladeren) en ook veel voorgerechten. In beide landen wordt veel vlees gegeten maar als je vegetariër bent kom je met al die lekkere bijgerechten en salades niet te kort. En het zijn beide ook echte wijnlanden met hele oude tradities van wijnmaken en geen maaltijd komt zonder een karaf heerlijke wijn!

Is de lokale bevolking gastvrij? Heb je een voorbeeld hiervan?
De mensen in Georgië en Armenië staan bekend om hun gastvrijheid. Dat merk je misschien niet meteen want vooral in Georgië kunnen mensen eerst vaak wat nors overkomen. Maar vaak is dat eerst even ‘de kat uit de boom kijken’ en je merkt zodra je glimlacht dat het ijs snel gebroken is en ze erg vriendelijk zijn. De eerste keer toen ik in Georgië was werd ik al snel door de baas van mijn hotelletje uitgenodigd voor een ‘supra’ (een eet en vooral drankfestijn ;-) en ik merkte dat mensen overal erg behulpzaam waren. Soms, bijvoorbeeld in de restaurants of in het openbaar vervoer merk je nog wel eens wat van de vroegere Sovjet/ oostblok mentaliteit waar service niet echt belangrijk was, maar dat kan juist ook grappig zijn. Georgiërs zijn vriendelijk en kunnen ook wat directer zijn, maar ook altijd behulpzaam. In Armenië zijn de mensen over het algemeen heel erg vriendelijk en misschien nog een stuk zachter. Het is vooral interessant om de verschillen in cultuur tussen de beide landen te ervaren.

Wat zijn de mooiste bezienswaardigheden van Georgië en Armenië?
Dat vind ik een lastige vraag want er zijn zo veel mooie bezienswaardigheden die allen zo bijzonder en verschillend zijn. Maar voor mij zijn de allermooiste plekken in Georgië het klooster van Gelati bij Kutaisi vol schitterende frescos, de verrassend mooie en bruisende stad Tbilisi, de grottenstad Vardzia in een prachtig landschap en de afgelegen regio Svaneti midden tussen de machtige hoge bergen van de Hoge Kaukasus. In Armenië de kloosters van Tatev, het mysterieuze Geghard en Noravank, ook omdat ze allen weer in een prachtig landschap liggen. Verder de hoofdstad Yerevan met de vele bezienswaardigheden op het gebied van kunst en cultuur en wat een heel cosmopolitische sfeer heeft. Verder tref je de verschillende plekken in ieder seizoen anders aan. Kom je in het voorjaar dan zijn veel bergen nog mooi besneeuwd, in het late voorjaar (mei en juni) zie overal heel veel mooie bloemen, soms hele velden vol. En in het najaar kleuren de bomen in de bergen al snel mooi geel en rood en op het platteland van Georgië is iedereen in de weer met de druivenoogst.

Zou je mensen aanraden om naar Georgië en Armenië op reis te gaan?
Een volmondig ja! Het zijn beide prachtige en heel verschillende landen met ieder een hele eigen cultuur. De natuur in de bergen is overweldigend en de vele kloosters en kerken die we bezoeken zijn prachtig en liggen vaak op de mooiste plekken.

Heb je iets gemerkt van de oorlog? Zo ja, wat was er anders dan normaal?
De laatste reis heb ik in september 2022 begeleid. In Georgië is men erg tegen de oorlog en bezetting van Oekraïne en op straat of bij huizen zag je soms steunbetuigingen voor Oekraïne (o.a. Oekraïense vlaggen). In die periode was ook de eerste mobilisatie van soldaten voor het leger in Rusland. Heel veel Russische jongens probeerden toen naar het buitenland te gaan, waaronder naar Georgië en Armenië. Zij waren in beide landen welkom hoewel je in Georgië ook wat weerstand voelde want wie zegt dat ze allemaal tegen de oorlog zijn. Ik hoorde dat sommige bars en clubs in Tbilisi alleen Russen toelieten die tegen de oorlog zijn (ze moesten daarvoor bij de ingang een verklaring tekenen). Maar er was zeker ook begrip voor de jongeren die niet wilden vechten tegen Oekraine. In Armenië liggen de verhoudingen iets anders. Dat land is erg afhankelijk van Rusland en de regering stelt zich dan ook wat neutraler op, ook al zijn de meeste mensen tegen de bezetting van Oekraïne. Van de oorlog zelf was er verder niet veel te merken, niet meer dan bij ons in Nederland/ België.

Heb je je tijdens de reis onveilig gevoeld? Waarom wel/niet?
Ik heb me nog nooit onveilig gevoeld in beide landen, het zijn wat criminaliteit betreft zeer veilige landen, diefstal komt zeer weinig voor en ook ’s avonds laat voel je je overal veilig en kun je prima de straat op. In Armenië zijn er soms wat spanningen over Nagorno Karabach (wat zich onafhankelijk heeft verklaard van Azerbaijan). Dit gebeurde ook tijdens onze reis in september 2022. We hebben toen de reis wat moeten aanpassen omdat het even wat onveilig was in het oosten van Armenië (in de buurt van Nagorno Karabach). Dat is meteen door onze lokale agent geregeld en in de rest van het land was er verder niks van te merken en konden we overal prima rondreizen. In beide landen hebben we zeer goede lokale agenten en dat geeft een heel veilig en vertrouwd gevoel mocht er ergens iets aan de hand zijn.

Reisbegeleider Nancy is fan van Oost-Europa. Zij had het geluk afgelopen zomer een reis te mogen begeleiden door de Baltische Staten.

Wat maakt reizen naar de Baltische Staten zo mooi?
Hun veelzijdigheid, puurheid en eenvoud. Hoewel ze vaak in 1 adem worden genoemd, zijn deze 3 Oostzeelanden compleet verschillend door hun eigen karakter, taal, gebruiken en gewoonten. Doordat ze tamelijk onbekend zijn, vind je er ook geen massatoerisme, waardoor je deze bestemmingen echt kan beleven. Het is tegelijkertijd ook een reis waarbij de contrasten tussen het verleden en heden goed merkbaar zijn, o.a. in de hoofdsteden met hun vervallen buitenwijken, maar prachtig gerestaureerde middeleeuwse kernen. Koning Aap biedt ook een gevarieerd programma aan waarbij je zowel hippe wijken met street art, natuurparken, historische kastelen, lokale marktjes, witte zandstranden en bruisende studentensteden kan ontdekken.

Omschrijf onze reis door de Baltische Staten in 10 kernwoorden.
Afwisselend - Culinair – Cultureel – Duurzaam - Eigentijds - Informatief – Relaxed – Veilig – Verrassend - Vrijheid

Welke excursies zijn in deze regio’s favoriet? Waarom?
Onze daguitstap naar Lahemaa National Park, oostwaarts van Tallinn. De wandeling door het laagveen “Viru Bog”, smakelijke lunch in lokale herberg, bezoek aan het landhuis Palmse/het Meri-museum in Kasmu en verkenning van de kust bij het schilderachtig vissersdorpje Altja kunnen telkens weer iedereen bekoren. Ook onze 3 stadstours, onder begeleiding van enthousiaste lokale gidsen, zijn zeker een meerwaarde doordat je heel wat leuke feiten en weetjes te horen krijgt.

Hoe is de lokale bevolking in de Baltische Staten?
Zijn ze gastvrij, behulpzaam, etc? Mensen zijn er heel vriendelijk en doordat de meesten goed tot zeer goed Engels spreken, is het heel gemakkelijk om contact te maken.

Heb je iets gemerkt van de oorlog? Zo ja, wat was er anders dan normaal?
Natuurlijk hoor of lees je er daar ook over in de media, maar als je daar rondreist, merk je er echt niets van. Het was gewoon rustiger dan andere jaren, doordat er minder toeristen waren. Wat de groep als positief ervaarde.

Heb je je tijdens je recente reizen door Oost-Europa onveilig gevoeld?  
Geen enkel moment. Reizen daar blijft een even fijne ervaring als vroeger.

Zou je mensen aanraden om naar de Baltische Staten op reis te gaan?  
Zeker en vast! Het is niet ver vliegen, een perfecte mix tussen natuur en cultuur en ze hebben er schitterende zomers & veel festivals… Met als kers op de taart “de midzomerviering” van 21 tot 23 juni. Bovendien kan je er heerlijk eten (ook de vegetariërs onder jullie) en is het er relatief goedkoop. Niet twijfelen dus… gewoon gaan! En lees dan zeker eens vooraf, of onderweg, het boek “Baltische Zielen” van Jan Brokken: de ideale lectuur voor deze bestemming.

Reisbegeleider Samir liet voor het laatst in september vorig jaar een enthousiaste groep Koning Aap reizigers kennismaken met de schoonheid van het Voormalig Joegoslavië!

Wat maakt reizen naar Voormalig Joegoslavië zo mooi?
Deze reis heeft het allemaal: een prachtige afwisseling van mooie natuur en verschillende culturen; oude en nieuwe verhalen lopen letterlijk door elkaar. Dit is een plek waar moderne Europese en Oriëntaalse invloeden elkaar ontmoeten. Honderden jaren al. Deze reis is een verhaal dat gehoord moet worden.

Omschrijf onze reis door Voormalig Joegoslavië in 10 kernwoorden.
Voormalig Joegoslavië: Een reis door het hart van de Balkan, divers, steeds verrassend, rijk aan grote historische gebeurtenissen, confronterend en mooi tegelijk.

Welke excursies zijn in deze regio favoriet? En waarom?
Het boottochtje naar het klooster van St Naum in Ohrid is mijn persoonlijke favoriet. Een mooie tocht langs de oevers van het Ohrid meer. Ongerepte natuur, rustgevende vergezichten en aan het eind een idyllisch klooster gesitueerd op een prachtige locatie. Het klooster zelf is een pareltje.

Hoe is de lokale bevolking in Voormalig Joegoslavië? 
De lokale bevolking is zeer gastvrij, zoals overal op de Balkan trouwens. Mensen zijn vriendelijk, openhartig en zeer geïnteresseerd in de reizigers als wij vertellen dat wij alle zeven landen gaan bezoeken. Veel locals zijn ook een beetje jaloers op ons.

Heb je iets gemerkt van de oorlog? Zo ja, wat was er anders dan normaal?
In fysieke zin is er weinig te merken van de oorlog, misschien het meest in Bosnië. In andere landen merk je daar nauwelijks iets van. Spreek je met mensen en vraag je door, dan merk je wel dat de gebeurtenissen uit de jaren negentig diepe sporen hebben achtergelaten. Overal is men bezig met het bouwen van een betere toekomst. Het is verbazend hoeveel nieuwe huizen overal worden gebouwd. Maar dat heeft ook een keerzijde.

Heb je je tijdens je recente reizen door Oost-Europa onveilig gevoeld?
Geen enkel moment tijdens de reis hebben we ons onveilig gevoeld. Het is vooral een vooroordeel dat Oost-Europa misschien onveilig zou zijn. In grote plaatsen en op de drukke plekken heb je soms te maken met zakkenrollers, maar waar ter wereld is dat niet zo? Nee, deze reis is absoluut veilig.

Staan er binnenkort nog mooie reizen op de planning?
In mei ga ik deze reis nog eens meemaken. Al heb ik deze reis al meerdere malen begeleid, ik verheug me er nu al op. Het blijft, zeker voor mij, een unieke reis. Vol met herinneringen, verhalen en een vleugje nostalgie. Dat deel ik ook graag met mijn medepassagiers.

Omdat grote delen van Azië nog slecht bereisbaar waren besloot Cor afgelopen jaar de trein te pakken en Centraal- en Oost-Europa in te gaan. Daarbij bezocht hij o.a. Roemenië en Albanië.

Hoe is het eten in Roemenië en Albanië?
De Albanese keuken heeft me aangenaam verrast. Het bestaat uit een heerlijke mix van mediterrane en Turkse invloeden. Vermijd de pizzeria’s en de burgerketens en probeer eens de traditionele Albanese keuken. Er wordt veel gebruik gemaakt van ui, paprika, aubergines, tomaten en olijven. Maar bovenal zijn de Albanezen verzot op yoghurt en kaas Typische gerechten zijn bv tavë kosi, mals lamsvlees met rijst en een yoghurtsausje, en fergese, gekruid kalfsvlees met geitenkaas. Uiteraard kun je voor de stevige honger ook kiezen voor kebab van lams-, kip- of rundvlees.

Albanië kent tot mijn verrassing ook een echte koffiecultuur. Overal vind je terrasjes waar de hele dag door mannen en vrouwen onder het genot van een bakje Turkse koffie de dag doornemen.

De Roemeense keuken was minder verrassend voor mij. De keuken kent vele externe invloeden, van Ottomaanse, Slavische en Centraal-Europese afkomst. Vleesgerechten zijn vaak gebaseerd op varkensvlees. Ook hier veel ui, paprika, aubergine en komkommer. En natuurlijk de stoofpotjes met vlees (tochitură) of kool (Varză a la Cluj). Maar Roemenië kent ook veel meer dan Albanië de gewone restaurants met Europese keuken.

Zou je het mensen aanraden om te reizen naar Roemenië of Albanië?
Beide landen zijn zeker de moeite waard om enkele weken rond te reizen. De landen liggen niet ver weg maar bieden naast een vleugje vertrouwd aanvoelend westers gemak voldoende verrassingen en afwisseling om je echt op reis te voelen.

Roemenië biedt veel variatie. Schilderachtige oude stadjes die getuigen van een rijk handelsverleden, fraai gelegen middeleeuwse kastelen en paleizen in de buitengebieden, van binnen en van buiten volledig met fresco’s beschilderde orthodoxe kerken en kloosters, en de mogelijkheid tot het maken van mooie bergwandelingen, bv rond Sinaia, de Parel van de Zuidelijke Karpaten. En vergeet vooral niet om het Dracula kasteel van Bran te bezoeken. Je bevindt je ten slotte niet voor niets in Transsylvanië.

Albanië kent een rijke geschiedenis. Op vele plaatsen vind je monumenten uit de Griekse, Romeinse, Byzantijnse, Venetiaanse en Ottomaanse tijd. En na de communistische overheersing merk je dat het land er trots op is om een eigen onafhankelijke toekomst op te bouwen, het liefst binnen Europa en de EU. Je voelt je onmiddellijk thuis in charmante bergstadjes als Gjirokaster en Berat, en voor recreatie vind je schitterende kusten aan de Albanese Riviera. Ook zijn er geen mooiere landschappen denkbaar dan in de noordelijke Albanese Alpen.

Hoe ervaar je het reizen met het openbaar vervoer?
Reizen met het openbaar vervoer vind ik heerlijk relaxt. In Roemenië kom je overal per trein eenvoudig in de buurt. Indien nodig rijdt er altijd wel een bus voor de laatste kilometers. Vooral de ‘internationale’ trein van Hongarije naar Roemenië was een belevenis op zich. In een vooroorlogs trammetje met plaats voor maximaal zo’n 20 personen bereikte ik Oradea in Noord-Roemenië.

In Albanië rijden geen treinen en dus ben je aangewezen op bussen. Lekker relaxt, ’s ochtends de rugzak op, naar het busstation, kaartje regelen, het verplichte kopje koffie drinken en dan op weg. En meestal is er in de bus wel aanspraak met mensen die willen weten waar die eenzame toerist naar toe onderweg is.

Welke bestemming is je tot nu toe het meest bijgebleven en waarom?
Moeilijk te zeggen, maar ik doe toch een poging. In Roemenië denk ik met plezier terug aan Sighisoara, een idyllisch bergstadje, overigens UNESCO erfgoed, waar je bovendien mooie wandelingen en daguitstapjes kunt maken in de omgeving. Maar het komt zeker ook door de eigenaar van het pensionnetje waar ik zat. Ik heb meerdere uren met hem doorgebracht, zittend op zijn balkonnetje met uitzicht op de bergen en een pilsje bij de hand.

In Albanië had ik graag meer willen genieten van de berggebieden in het noorden, maar de dagen dat ik er was, was het gewoon te slecht weer in de bergen rond Theth en Valbona om de bergen in te trekken. Dus dat bewaar ik nog voor later.

Hoe is de lokale bevolking in beide landen?
In Nederland en België hoor je wel eens vooroordelen over beide landen. Maar daar merk je eigenlijk niets van. Mensen zijn uitermate vriendelijk en gastvrij. En de raki is nooit ver weg, veelal zelf gestookt van pruimen of druiven.

Heb je iets gemerkt van de oorlog? Zo ja, wat was er anders dan normaal?
Van de oorlog in Oekraïne merk je hoegenaamd niets. Natuurlijk houdt het vele mensen wel bezig, maar het gewone leven gaat gewoon door en van enige problemen met vluchtelingen heb ik niets gemerkt, ook niet in bv Hongarije waar toch veel vluchtelingen zitten. Ook zijn alle COVID-19 restricties al lang weg. Geen maskers, geen tests, geen angst voor besmetting. Maar dat zijn we gelukkig ook in Nederland en België weer gewend.

Heb je je tijdens de reis onveilig gevoeld?
De slechte naam die Roemenen en Albanezen in het westen hebben maken ze totaal niet waar. Ik heb me overal veilig gevoeld, ook als ik van de gebaande paden afweek. Wel merk je dat er in beide landen nog veel armoede is. Vooral de Roma in Roemenië hebben het niet gemakkelijk.